Vieilles Vignes, een kwaliteitskeurmerk?
Soms leest u op een Franse wijnetiket de term ‘Vieilles Vignes’. Vertaald betekent Vieilles Vignes het niets meer of minder dan oude wijnstokken. Het lijkt kwaliteitskeurmerk te zijn, want de Franse wijnmaker vraagt meer – soms veel meer – geld voor de Vieilles Vignes dan voor zijn gewone cuvée. Maar gaat het wel om kwaliteit of is het gewoon een ordinaire verkooptruc?
Vieilles Vignes heet overigens in het Engels Old Vines, in het Duits Alte Reben, in het Italiaans Vecchie Vigne en in het Spaans Viñas Viejas. Waarschijnlijk heeft ieder wijnproducerend land wel een aanduiding voor oude wijnstokken. Want oude wijnstokken zijn ‘in’.
Hoe oud is oud?
De term Vieilles Vignes is geen officiële kwaliteitsaanduiding. In die zin is het gebruik ervan vrij, bedoeld om de wijn onderscheidend te laten zijn. ‘Oud’ bij wijn suggereert gerijptheid, kwaliteit, ervaring, vakkennis, aandacht, complexiteit, waarde en schaarste. In Frankrijk komt ‘Vieilles’ bij wijnstokken al vanaf zo’n 25 jaar voor. Echte regels zijn er namelijk niet. Maar het lijkt erop dat wanneer de wijnstokken echt oud zijn, dat zeker met extra uitleg op het etiket vermeld staat. En het moet gezegd worden dat als wijnstokken meer dan 100 jaar oud zijn, dat alleen al leuk is om te weten vanwege de rariteit.
Een aanname over het effect van ouderdom op wijn van oudere wijnstokken is dat de wijnen dan voller, ronder, complexer en meer ‘gearriveerd’ zijn. Daarnaast zijn de opbrengsten ‘per hectare oude wijnstokken’ over het algemeen een stuk lager, dan bij jongere wijnstokken waardoor sowieso de kostprijs hoger is.
Meer structuur en complexiteit
Hoe ouder de wijnstokken, hoe breder de wortels vertakken en dieper in de bodem op zoek gaan naar water en mineralen. Hierdoor zijn ze bovendien beter bestand tegen extreme klimaatomstandigheden zoals langdurige droogte. De druiven worden op termijn kleiner en leveren minder sap. Dat sap is dan wel geconcentreerder, en de schil geeft meer tannine af (bij rode wijn) waardoor de wijn meer structuur en complexiteit krijgt. De aroma’s veranderen, de wijn krijgt meer rijpere tonen en minder fris fruit maar wel meer zuren. En vanwege de tannine neemt het ouderingspotentieel toe.
Met 325 vierkante meter waarschijnlijk de grootste en oudste wijnstok ter wereld. Hij staat in Tesimo, in het Italiaanse Alto Adige.
Waarschijnlijk de grootste en een-na-oudste wijnstok ter wereld staat bij Tesimo in het Italiaanse Alto Adige, beter bekent als Sud-Tirol. Bij kasteel ‘Castel Katzenzungen’ staat een meer dan 350 jaar oude wijnstok met vertakking over een oppervlakte van ruim 300 m². Jaarlijks goed voor maximaal 500 flessen witte Versoaln-wijn; genummerd en met certificaat.
Proef(notitie) op de som
Omdat ik ze sinds kort zelf in het assortiment heb, vergeleken we twee witte wijnen van Van Volxem uit de Saar, Duitsland. Allebei van het druivenras Riesling en allebei van leisteenbodems (Schiefferboden). De Schieffer Riesling is van 2019 en komt van ‘normale’ wijnstokken die tot 30 jaar oud zijn. De Alte Reben Riesling van 2018 komt van wijnstokken die tot 120 jaar oud zijn!
De Alte Reben is vergeleken met de Schieffer een meer geconcentreerde wijn, rijkere aroma’s, iets hoger in de zuren en toch met een mondvullend, rond effect. Het is net iets ‘meer’ wijn. Maar daarom niet per se beter. Het hangt helemaal van de gelegenheid af waarbij u de wijn drinkt.
Eigenlijk zijn het twee verschillende wijnen, met ieder hun eigen drinkmoment. De Schieffer 2019 misschien iets meer als terraswijn terwijl de Alte Reben meer bij een aperitief met hapjes past.
De Schieffer 2019 kost € 13,10* en de Alte Reben 2018 kost € 22,10*. Dat is een flink prijsverschil. Aan u om te bepalen of dat het waard is. Het zijn beide in ieder geval heerlijke wijnen. Met een verhaal.
* prijzen 2020